Uzun Süre Oturmanın Neler Getirdiğine Bir Bakalım
2023’te yapılan UK Biobank çalışması, yaşlı yetişkinlerin oturma sürelerini inceleyerek, uzun süre oturmanın demans riskini artırdığını göstermiş. Modern hayatın getirdiği hareketsizlik, beynimizi olumsuz yönde etkileyebilir. Ne var ki, orta düzeyde yapılan yürüyüş hipokampal hacmi %2 oranında artırıp hafızayı destekleyebiliyor. Hatta günde birkaç dakika yürümek dahi beyin sağlığınıza katkı sağlayabilir.
Uykunun Düzeni ve Faydaları
Uyku düzeninde yaşanan aksaklıklar da beyin sağlığını tehlikeye atıyor. Whitehall II kohort çalışması, 50 ve 60 yaşlarındaki bireylerin altı saat veya daha az uyuduğunda demans riskinin arttığını ortaya koydu. Gece boyunca beynimiz, beta-amiloid gibi atık proteinleri temizliyor; bu nedenle düzenli bir uyku rutini oluşturmak büyük önem taşıyor (uyku hijyenine dikkat etmek de işin sırrı). Ekranlardan uzak durarak ve uykuya özen göstererek bu süreci destekleyebilirsiniz.
İşitme Problemlerini Göz Ardı Etmeyin
İşitme kaybı, bilişsel yükü artırıp sosyal bağlantıları zayıflatabiliyor. 2023’te yapılan bir araştırma, işitme cihazı kullanmanın ve danışmanlık desteği almanın bilişsel gerilemeyi %50 oranında yavaşlattığını ortaya koydu. İşitme sorunlarınızı ihmal etmemek, çevrenizle olan ilişkilerinizi güçlendirirken zihinsel sağlığınıza da iyi gelebilir.
Beslenme ve Ultra İşlenmiş Gıdaların Etkisi
Yediklerimiz de beynimizin sağlığını belirliyor. 2022’de JAMA Neurology’de yayımlanan bir çalışma, günlük kalorimizin %20’sinden fazlasını ultra işlenmiş gıdalardan alanların, bilişsel yetilerinin daha hızlı gerilediğini belirtti. Minimal düzeyde işlenmiş gıdalar tüketmek, beynimizi korumak adına atılabilecek basit ve etkili adımlardan biri.
Stresle Başa Çıkmanın Yolları
Stres, beynimiz üzerinde olumsuz etkiler bırakabiliyor. Yüksek kortizol seviyeleri, hafıza kaybı ve beyin hacmindeki küçülmelerle bağlantılı bulunuyor. Aerobik egzersiz yapmak, sürekli aynı düşüncelere takılmayı önlemek ve uyku düzenimize özen göstermek, stresle mücadelede işe yarayan yöntemlerden bazıları.
Sosyal İlişkiler ve Zihin Açıcı Aktiviteler
Sosyal izolasyon, demans riskini %62 oranında artırabiliyor; bu yüzden sosyal temaslarımızı artırmak faydalı. Ayrıca, zihni sürekli zorlamamak da uzun vadede olumsuz sonuçlar getirebilir. 2021’de yapılan bir araştırma, zihinsel olarak meşgul olan kişilerin Alzheimer belirtilerinin ortaya çıkmasını beş yıl geciktirdiğini gösterdi. Günlük olarak zihin açıcı aktiviteler yapmak, esnek düşünce yapınızı korumanıza yardımcı olabilir.
Beyin sağlığımızı korumak için günlük alışkanlıklarımızı gözden geçirip küçük adımlar atmak, ilerleyen yıllarda fark yaratabilir. Winston Churchill’in de dediği gibi: “Gelişmek için değişmek gerekir; mükemmel olmak için sık sık değişmek gerekir.” Seneca ise, hayal gücümüzde düşündüğümüzden daha sık acı çektiğimizi hatırlatır. Kendimize yatırım yaparak, gelecekteki yaşam kalitemizi artırma fırsatını değerlendirmeliyiz.
